Cumhuriyet Modernleşmesinde Devletin Spor Üzerinden Bedene Bakışı ve Spor Politikaları
Özet
Türkiye Cumhuriyeti, kuruluşunun erken yıllarında gerçekleştirdiği bir dizi modernleşme hamlesi içerisinde kültürel devrimleri yaparken hep genç nesli odağına almıştır. Genç bireylerin bedenlerini güçlü tutmaları, zamanla onların kişisel tercihleri olmaktan çok bir yurttaş sorumluluğuna dönüşmüştür. Barış zamanında sağlıklı vücuda sahip bir vatandaş sağlıklı bir toplumun temel yapı taşı olarak kabul ediliyor, olası bir savaş durumunda dinç ve bedenen güçlü bir nesil paramiliter bir bakışla askere hazır bir sivil ordu anlamına geliyordu. Bu kapsamda devlet, genç bireyleri örgütlemek ve beden terbiyesi vasıtasıyla onların bedenlerini şekillendirmek için sporu bir araç olarak kullanmayı hedefliyor, bunu yapabilmek adına da sporda devletçi modeli kuracağı örnekleri araştırıyordu. Aradığı örneği Almanya’da bulan devlet adamları, Alman modelinin kurucusu olan spor adamı Carl Diem’i Türkiye’ye davet ediyor, çalışmaları sonucu yazdığı rapor Türkiye’de sporun devletçi politikasına yön veren bir metin haline geliyordu.
Bu çalışma sporun politikası açısından tarihsel süreçte spor ve devlet ilişkisini odağına alarak devletlerin neden sporu yönetmek istediği, sporu kullanarak hangi politikaları şekillendirdiğini anlatma hedefindedir. Çalışmanın temel hedefi Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunu takiben ilk yıllarında gerçekleştirdiği politikaları, sporun politikası çerçevesinde yeniden değerlendirerek ve çağdaşları ile mukayese ederek, siyasi tarih anlatısı içerisinde yer alan klasik biçimlerden farklı bir perspektif ile dönemi incelemektir.
##plugins.generic.paperbuzz.metrics##
Referanslar
Akın, Yiğit (2004), Gürbüz ve Yavuz Evlatlar: Erken Cumhuriyet’te Beden Terbiyesi ve Spor, İstanbul: İletişim Yayınları
Aksoy, Yaşar (1988), Karşıyaka Spor Kulübü ve Kaf Sin Kaf Tarihi, İzmir: Hisdaş Yayınları
Althusser, Louis (2003), İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, çev.: Alp Tümertekin, İstanbul: İthaki Yayınları
Atabeyoğlu, Cem (1997), Olimpiyat Oyunlarının 100 Yılında Türkiye, İstanbul: Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi Yayınları.
Atabeyoğlu, Cem (2001), Sporda Devlet mi, Devlette Spor mu, Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi Yayınları
Ateş, Sanem Yamak (2012), Asker Evlatlar Yetiştirmek, İstanbul: İletişim Yayınları.
BDA Cumhuriyet Arşivi, Belge No: 490.01-1116.75.2
Boniface, Pascal (2007), Futbol ve Küreselleşme, çev.: İsmail Yerguz, NTV Yayınları
Canatan, Kadir (2011), Beden Sosyolojisi, İstanbul: Açılım Kitap
Diem, Carl (1967), Weltgeschichte des Sports, Band 2, Der Moderne Sport, Stuttgart: Cotta Verlag
Fişek, Kurthan (1980), Devlet Politikası ve Toplumsal Yapıyla İlişkileri Açısından Spor Yönetimi: Dünyada-Türkiye’de, no:445, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları
Foer, Franklin (2012), Futbol Dünyayı Nasıl Açıklar, İstanbul: İthaki Yayınları.
Foucault, Michel (2015), Biyopolitikanın Doğuşu, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları
Güzelipek, Yiğit Anıl (2017), Uluslararası İlişkiler ve Spor, İstanbul: Cinius Yayınları
Halidi, Gülay (2017), Üç Öjeni Distopyası: Kızıl Nehirler, Cesur Yeni Dünya, Gattaca, Türkiye Biyoetik Dergisi, vol. 4, no. 3, s. 111-117
Huizinga, Johan (2010), Homo Ludens; Oyunun Toplumsal İşlevi Üzerine Bir Deneme, İstanbul: Ayrıntı Yayınları
Karaosmanoğlu, Yakup Kadri (2019), Ankara, 38.bs, İstanbul: İletişim Yayınları
Kış, Salih (2017), Osmanlı Ordusunda Alman Ekolü Von Der Goltz Paşa (1883-1895), Konya: Palet Yayıncılık
Manrique Arribas, J.C. (2014). Actividad física y juventud en el franquismo (1937-1961) / Physical activity and youth in the Franco dictatorship (1937-1961), Revista Internacional de Medicina y Ciencias de la Actividad Física y el Deporte, vol. 14 (55) pp. 427-449.
McNeill, William H. (2013), Dünya Tarihi, 15.bs, İmge Yayınevi
Milliyet Gazetesi, 28 Eylül 1933,
Neziroğlu, İrfan; Yılmaz, Tuncer (2013), Türkiye Büyük Millet Meclisi, Hükümetler-Programları ve Genel Kurul Görüşmeleri, cilt 1, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı Yayınları
Okay, Cüneyd (2003) Sport and Nation Building: Gymnastics and Sport in the Ottoman State and Committee of Union and Progress, 1908-18, International Journal of History of Sport, vol.20, no 1 DOI: https://doi.org/10.1080/714001845
Pala, Şebnem (2005), “Anlam Ufuklarında Bir Kaynaşma: Oyun ve Spor”, Toplum ve Bilim – Sayı 103 içinde, İstanbul: Birikim Yayıncılık.
Pope, Steven Wayne; Nauright, John (2010), Routledge Companion to Sports History, Oxford, Routledge Press DOI: https://doi.org/10.4324/9780203885413
San, Haluk (1999), Türk Spor Tarihinde Atatürk, İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları
Sert, Mahmut (2000), Gol Atan Galip: Futbola Sosyolojik Bir Bakış, İstanbul: Bağlam Yayınları
Sümer, Rıza (1988), Sporda Demokrasi, Ankara: Güven Matbaası
Skocpol, Theda (1999), Tarihsel Sosyoloji, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları
Şener, Mustafa (2015), “Burjuva Uygarlığının Peşinde”, Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Siyasal Hayat içinde, İstanbul: Yordam Kitap
Talimciler, Ahmet (2010), Sporun Sosyolojisi Sosyolojinin Sporu, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Tokatlıoğlu, Ali Emrah (2013), İki Dünya Savaşı Arası Dönemde Türkiye’de Spor ve Siyaset İlişkisi, İstanbul: Yayınlanmamış yüksek lisans tezi
Yıldız, Ahmet (2010), Ne Mutlu Türk’üm Diyebilene, İstanbul: İletişim Yayınları