Ataerkil Hayaletin Farklı Kadınlık Temsilleri Üzerindeki Sirayeti: Ana Yurdu Film Analizi
Özet
Giriş: Bu çalışmada Ana Yurdu filmi üzerinden toplumsal cinsiyet olgusu okunmaya çalışılmış ve ataerkil toplumsal düzenin üç önemli figürü incelenmiştir. Bunlardan ilki, egemen ideolojinin taşıyıcısı ve uygulayıcısı olarak Halise; ikincisi, eril tahakküm illüzyonuna inandırılmış ve kadınlık gücünün farkına varamayan Emine; üçüncüsü ise tüm egemen ataerkil değerlere karşı çıkmaya çalışan Nesrin’dir. Çalışmada amaç, kimi yerlerde örtüşen kimi yerlerde ise tümüyle ayrışan kadınlık kimliklerini üç ana karakter üzerinden sosyolojik bağlamda tartışmaktır.
Yöntem: Film, üç ana karakter üzerinden ataerkil pazarlık, aile kurumu ve eril tahakküm kavramları çerçevesinde okunarak kadınların kesişimselliği bağlamında analiz edilmiştir. Filmdeki sahneler, semboller ve diyaloglar feminist çözümleme yaklaşımı ile ele alınmıştır.
Sonuçlar ya da Bulgular: Anne Halise karakteri ataerkil ideoloji ile pazarlığa girerek, kızı Nesrin ile olan ilişkilerini biçimlendirmektedir. Nesrin, ataerkil ideolojinin değerlerine karşı çıkan bir karakter olarak annesi ile sürekli çatışma içeresindedir. Emine ise eril iktidarın kendisini mutlak bir çaresizlik içinde hissettirdiği bir figür olarak temsil edilmektedir.
Tartışma ya da Yapılan Çıkarımlar: Ana Yurdu filmi, adeta kadınların ensesinde bir hayalet gibi gezinen ve her şeyi kendi normlarına göre düzenleyen ve disipline eden ataerkil ideolojinin kadınlar üzerinden nasıl yeniden üretildiğini anlamak açısından önem kazanmaktadır
##plugins.generic.paperbuzz.metrics##
Referanslar
Adorno, T., & Horkheimer, M. (2011). Sosyolojik açılımlar. (M. S. Durgun., & A. Gümüş. Çev.). Bilgesu Yayınları.
Akbulut, H. (2020). Film festivalleri bağlamında Ana Yurdu Filminin çerçevelenişi: Bir Türkiye metaforu olarak Ana Yurdu, İlef Dergisi, 7(2), 217-246. https://doi.org/10.24955/ilef.822756
Althusser, L. (1991). İdeoloji ve devletin ideolojik aygıtları. (Y. Alp., & M. Özışık. Çev.). İletişim Yayınları.
Badinter, E. (2011). Kadınlık mı? Annelik mi? (A. Ekmekci, Çev.). İletişim Yayınları.
Beauvoir, S. (1993). Kadın “ikinci cins” genç kızlık çağı. (B. Onaran, Çev.). Payel Yayınları.
Bora, A. (2010). Kadınların sınıfı: Ücretli ev emeği ve kadın öznelliğinin inşası. İletişim yayınları.
Bourdieu, P. (1997). Toplumbilim sorunları. (I. Ergüden, Çev.). Kesit Yayınları.
Bourdieu, P. (2006). Pratik nedenler: Eylem kuramı üzerine. (H. U. Tanrıöver, Çev.). Hil Yayınları.
Bourdieu, P. (2015). Eril tahakküm. (B. Yılmaz, Çev.). Bağlam Yayıncılık.
Carbado, D., Crenshaw, K.W., Mays, V. M., & Tomlinson, B. (2013). Intersectionality: Mapping the movements of a theory1. Du Bois review: Social Science Research on Race, 10(2), 303-312.
Diken, B., & Laustsen, C. B. (2011). Filmlerle sosyoloji. (S. Ertekin, Çev.). Metis Yayınları.
Direk, Z. (2015). Karşılıksız hayat. Cogito 81(1), 158-167.
Dowd, J.J. (1999). Waiting for Louis Prima: On the possibility of a sociology of film. Teaching Sociology, 2, 324-342. https://doi.org/10.2307/1319040
Kandiyoti, D. (2013). Cariyeler bacılar yurttaşlar kimlikler ve toplumsal dönüşümler. (A. Bora, F. Sayılan, Ş. Tekeli, H. Tapınç, F. Özbay, Çev.). Metis Yayınları.
Karaman, E.D., & Doğan, N. (2018). Annelik rolü üzerine: Kadının “annelik” kimliği üzerinden tahakküm altına alınması. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 6(2), 1475-1496. https://doi.org/10.19145/e-gifder.443214
Küçük, U. (2019). 2000 sonrası bağımsız Türk sinemasında hegemonya kavramı ve aile: Çoğunluk (2010), Tepenin Ardı (2012) ve Ana Yurdu (2015) filmlerinin sosyolojik analizi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kocaeli Üniversitesi.
Mulvey, L. (1993). Görsel haz ve anlatı sineması. (N. Abisel, Çev.). 25. Kare Sinema Dergisi, 3, 18-24.
Özkan, D. (2016). “Oblivion” filminde özne, iktidar ve özgürlük ilişkisi. Erciyes İletişim Dergisi, 4(4), 16-28. https://doi.org/10.17680/akademia.07803
Sever, M. (2015). Kadınlık, annelik, gönüllü çocuksuzluk: Elisabeth Badinter’den kadınlık mı annelik mi? Tina Miller’dan annelik duygusu: Mitler ve deneyimler ve Corinne Maier’den no kid üzerinden bir karşılaştırmalı okuma çalışması. Fe Dergi, 7 (2), 71-86. https://doi.org/10.1501/Fe0001_0000000144
Suárez, G. (2015, Eylül 10). Motherland: The traditional community and the modern individual come face to face. Cineuropa. https://cineuropa.org/en/newsdetail/298367/
Şerifsoy, S. (2013). Aile ve Kemalist modernizasyon projesi, 1928-1950. içinde. A. G. Altınay (Ed.), Vatan, Millet, Kadınlar (ss.167-200). İletişim Yayınları.
Umunç, C. (2022). Sinemada temsil, göstergebilim ve sembol: “PK” filmi örneği. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 2022(57), 88-111. https://doi.org/10.47998/ikad.1019865
Velioğlu Metin, Ö. (2019). “Annem izin vermese bu filmi çekmeyecektim”: Foucault’nun iktidar kavramı üzerinden Ana Yurdu filmi okuması. SineFilozofi, 4, 474-492. https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.515242
Wacquant, L. (2014). 1993’te Bourdieu: Bilimsel kutsamaya dair bir vaka incelemesi. Cogito, 76, 16-34.
Woolf, V. (2008). Kendine ait bir oda. (S. Öncü, Çev.). İletişim Yayınları.
Yerlikaya, B. (2020). 1980 sonrası Türk sineması’nda kadın temsilleri ve cinsiyetçi söylencenin reddi: Mine nasıl kurtulur?. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19(3). 1286-1303. https://doi.org/10.21547/jss.742998
Yılmaz Demirci, T. (2015). Osmanlı ve erken cumhuriyet dönemi Türkiye modernleşmesinde annelik kurguları (1840-1950). Cogito, 81(1), 66-90.
