Genişletilmiş Benlik Ölçeği Türkçe Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
Özet
Bu araştırmanın amacı; “Genişletilmiş Benlik Ölçeği”ni (GBÖ), Türkçeye uyarlamak ve psikomterik özelliklerini değerlendirmektir. Orijinal “Genişletilmiş Benlik Ölçeği” genişletilmiş benliği dağ bisikleti deneyimi bağlamı üzerinden değerlendirmektedir. Bu çalışmada genişletilmiş benliğin bağlamı; benlik, genişletilmiş benlik ve tüketim ilişkisi çalışmalarında diğer tüketim materyallerine uyarlanabilmesi açısından ön açıcı olabilmesi amacı gözetilerek “otomobil sahibi olmak” olarak belirlenmiştir. Çalışmanın örneklemini, 18 yaşından büyük 311 otomobil sahibi oluşturmuştur. Ölçek genel tarama modeliyle çalışılmış, Türkçeye çevrilirken çeviri-geri çeviri yöntemi kullanılmıştır. Ölçeğin psikometrik özelliklerini değerlendirebilmek amacıyla elde edilen veriler üzerinde SPSS ve AMOS programları aracılığıyla Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA), Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) madde analizi ve güvenirlik testi uygulanmıştır. DFA ile modelin uyumu; çeşitli uyum indeksi değerleri aracılığıyla incelenmiş ve gerekli çalışmalar gerçekleştirildikten sonra ölçeğin model uyum indeksi değerleri; “kabul edilebilir” ve “mükemmel düzeyde” olarak belirlenmiştir. Kikare Serbestlik Derecesi Değeri 2,758, Karşılaştırmalı Uyum İndeksi (CFI) 0,93 ve Yaklaşık Hataların Ortalama Karekeökü (RMSEA) değeri 0,075 olarak belirlenmiştir. Genişletilmiş Benlik Ölçeği’nin güvenirliği ise, iç tutarlılık (Cronbach Alpha) yöntemi kullanılarak araştırılmıştır. Yapılan analizde ölçeğin iç tutarlılık katsayısı 0,928 olarak bulunmuştur. Analiz sonuçlarına göre; bu çalışmada geçerlik ve güvenirlik sınaması yapılan Genişletilmiş Benlik Ölçeği’nin, alanda hem benlik, hem tüketim eksenli çalışmalarda benlik genişletme eğiliminin belirlenmesinde kullanılabilecek bir ölçüm aracı olduğu sonucuna varılmıştır.
##plugins.generic.paperbuzz.metrics##
Referanslar
Akgül D. (2020). Gösterişçi tüketim ile benlik genişleten #pembegelinler: netnografi uygulaması. Nitel Sosyal Bilimler, 2(1), 40-59.
Akın, S. M. (2021). Benlik kurgusu ve materyalizmin gösterişçi tüketim eğilimine etkisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 22(1), 219-239. DOI: https://doi.org/10.31671/dogus.2021.471
Alarçin, Y. E. (2019). Benlik, kendini izleme ve gösterişçi tüketim ilişkisine yönelik bir araştırma. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 361-390.
Aliyev, F., Seuring, S. & Wagner, R. (2019). Common and contradictory motivations in buying intentions for green and luxury automobiles. Sustainability, (11), 3268-3287. DOI: https://doi.org/10.3390/su11123268
Anderson, R. E., Hair, J. F., Black, W. C. & Tatham, R. L. (2010). Multivariate data analysis. Pearson Publishing.
Asıl, S. (2017). Tüketimde benlik algısı: Sosyal medya hesaplarında tüketici olmak. ÇOMÜ Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 1-22. DOI: https://doi.org/10.31454/usb.381447
Balıkçıoğlu, B. (2016). Benlik-imajı uyumunun retoriği: Bana ne tükettiğini söyle sana kim olduğunu söyleyeyim. İnsan ve Toplum Bilimi Araştırmaları Dergisi, 5(3), 537-553. DOI: https://doi.org/10.15869/itobiad.21155
Baltacı, A. (2019). Kompulsif satın almada durumsal faktörler ve benlik algısının etkisi üzerine bir araştırma. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Başkent Üniversitesi, Ankara.
Baltacı, A. (2020). Tüketici davranışlarında benlik saygısı kavramı: Bir literatür taraması. Bucak İşletme Fakültesi Dergisi, 3(2), 257-269. DOI: https://doi.org/10.38057/bifd.735694
Belk, R. W. (1988). Possessions and the extended self. Journal of Consumer Research, 15(2), 139–168. DOI: https://doi.org/10.1086/209154
Belk, R. W. (2004). Men and their machines. Advances in Consumer Research, (31), 273-278.
Belk, R. W. (2013), Extended self in a digital world. Journal of Consumer Research, (40), 477- 500. DOI: https://doi.org/10.1086/671052
Bettman, R. J., Ferraro, F. & Escalas J. E. (2011). Our possessions, our selves: Domains of self-worth and the possession-self link. Journal of Consumer Psychology , 21(2), 169-177. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jcps.2010.08.007
Binay, A. (2010). Tüketim vasıtasıyla oluşturulan postmodern kimlikler. Global Media Journal Turkish Edition, 1(1), 18-31.
Bozzo, C. & Khan, M. A. (2012). Self concept and brand preference: Moderating role of type of product usage [Conference Presentation]. International IJAS Conference for Academic Disciplines, USA.
Candiotto, L. & Piredda, G. (2019). The affectively extended self: A pragmatist approach humana.mente. Journal of Philosophical Studies, (36), 121 – 145.
Chen, C. H., Wu, M.S. & Nguyen, B. (2015). Luxury brand purchases and the extended self: A cross-cultural comparison of young female consumers in Taiwan and the UK. Asia-Pacific. Journal of Business Administration, 7(3), 153-173. DOI: https://doi.org/10.1108/APJBA-05-2015-0046
Chen, Y., Chiang, J., Lin, C. & Zhang, Y. (2020). A study on demand for visible good – Status signaling through children’s clothing. (CEIBS Working Paper, No. 030/2020/MKT, 2020).
Cluci, M., Manolica, A. & Roman, T. (2021). The consumer explained through the extended- self. “Ovidius” University Annals, Economic Sciences Series, 21(1), 572-580. DOI: https://doi.org/10.61801/OUAESS.2021.1.81
Çelik, S. Ş. & Oflazoğlu, S. (2020). Avatarın kadar konuş: Farklı olma ihtiyacı ve materyalizm eğiliminin genişletilmiş benlik üzerindeki etkisi. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, (25), 1-19.
Çetin B. & İlhan M. (2014). LISREL ve AMOS programları kullanılarak gerçekleştirilen yapısal eşitlik modeli analizlerine ilişkin sonuçların karşılaştırılması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(2), 26-42. DOI: https://doi.org/10.21031/epod.31126
Çildir, Ç. & Fettahoğlu S. H. (2022). Genişletilmiş benlikte Diderot etkisi: Bağlamsal bir kavram olarak eşik deneyimlerin brikolaj çalışması ile teorik entegrasyonu. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 8(58), 1552-1567. DOI: https://doi.org/10.29228/JOSHAS.66031
Dittmar, H. & Drury, J. (2000). Self-image – is it in the bag? A qualitative comparison between “ordinary” and “excessive” consumers, Journal of Economic Psychology, 21 (2), 109-142. DOI: https://doi.org/10.1016/S0167-4870(99)00039-2
Dodson, J. K. (1996). Peak experiences and mountain biking: Incorporating the bike into the extended self. Advances in Consumer Research, (23), 317-322.
Everitt, B. (1975). Multivariate analysis: The need for data, and other problems. British Journal of Psychiatry, (126), 237-240. DOI: https://doi.org/10.1192/bjp.126.3.237
Goffman, E. (2009). Günlük yaşamda benliğin sunumu. (Çev. B. Cezar). İstanbul: Metis Yayınları. (Orijinal yayın tarihi, 1956)
Guilford, J. P. (1954). Psychometric methods (2nd ed.). McGraw-Hill Publishing.
Günlü, A. & Uz B. A. (2020). Genişletilmiş benlik kuramı bağlamında nomofobi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(5), 3853-3873. DOI: https://doi.org/10.15869/itobiad.778313
Kağıtçıbaşı, Ç. (2007). Family, self, and human development across cultures: Theory and applications (2nd ed.). Lawrence Erlbaum Associates.
Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemi. (24. bs.) Nobel Yayın Dağıtım.
Markus, R. H. & Kitayama, S. (1991) Culture and the self. Psychological Review, 2 (98) , 224-253. DOI: https://doi.org/10.1037//0033-295X.98.2.224
Meydan, C. H. & Şeşen, H. (2015). Yapısal Eşitlik Modellemesi AMOS Uygulamaları. Detay Yayıncılık.
Olsson, B. M. (2020). Do you really need it? A qualitative study of conspicuous consumption in relation to self-identitiy [Unpublished master degree thesis]. Lund University, Sweeden.
Öztürk, A. Ş. (2019). Çeyize yönelik tüketim olgusunu kuşaklararası anlamak: Fenomenolojik bir araştırma [Yayımlanmamış doktora tezi]. Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Sabah, Ş.(2017) Pırlantam olmadan asla. Kadınların bireysel kimlik ve pırlanta evlilik yüzüğü ilişkileri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi.17 (2),67-84 DOI: https://doi.org/10.18037/ausbd.417242
.
Sabah Ç. Ş. (2020). “Gecekondu varken AnkaraGüçsüz kalmaz”: Genişletilmiş benlik kuramı ve tüketim bağlamında futbol taraftarlığı, Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 10 (2), 509-- 547.
Schuster, C. & Wolf, U. (2019). I own, therefore I am? The role of material possession for consumers’ selfperception and attitude towards non-ownership consumption modes [Unpublished master degree thesis]. Leuphana University, Lüneburg.
Sivadas, E. & Venkatesh, R. (1995). An examination of individual and object-specific influences on the extended self and its relation to attachment and satisfaction, Advances in Consumer Research, (22), 406-412.
Solomon, R. M. (2019). Consumer behavior: Buying, having, and being (13th ed.). Pearson Publishing.
Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3 (6), 49-74.
Tektaş Ö. Ö. & Uğur, B. (2018). Benlik uyumu ve fonksiyonel uyumun tüketici-marka bağı üzerindeki etkisi: Cep telefonu kullanıcıları üzerine bir çalışma. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, (22), 249-272.
Toth, M. (2014). The role of self-concept in consumer behaviour [Unpublished master degree thesis]. University of Nevada, Las Vegas.
Türkiye İstatistik Kurumu (t.y.). Motorlu Kara Taşıtları Araştırması. Mayıs 05, 2024 de https://data.tuik.gov.tr den erişildi
Yolcu, T. (2013). Türk tüketicilerindeki otomobil imgesinin kültürel kodları üzerine bir araştırma [Konferans Sunumu]. 11. International Conference on Knowledge, Economy and Management, Malta.
